به گزارش همشهری‌آنلاین، کروناویروس جدید یا سارس-کوو۲- هم مانند سایر ویروس‌ها جهش پیدا می‌کند. اما پرسش اصلی این است که آیا از هنگامی که برای نخستین‌بار این ویروس ۸ماه پیش در شهر ووهان در مرکز چین شناسایی شد، این جهش‌ها باعث واگیرتر یا بیماری‌زاتر شدن این ویروس شده‌اند یا نه؟
ویروس‌ها معمولا جهش پیدا می‌کنند و اغلب این جهش‌ها به نفع ویروس تمام نمی‌شوند و حتی ممکن است مانع تکثیر آنها شوند و به‌اصطلاح برایشان مرگبار باشند. اقلیتی از جهش‌ها خنثی هستند و اقلیت بسیار کمتری برای ویروس سودمندند.
کروناویروس مانند ویروس‌های آنفلوآنزا یا سرخک دارای مجموعه‌ای از رمزهای ژنتیک یا «ژنوم» است که در یک مولکول اسید ریبونوکلئیک یا RNA قرار دارند. پروتئین‌های موجود در ساختمان ویروس از روی همین رمز ژنتیک ساخته میشوند. اسیدهای آمینه سازنده پروتئین‌ها بر مبنای کدهای سه‌تایی تشکیل‌شده از «نوکلئوتیدها» یا واحدهای سازنده RNA ساخته میشوند. به‌عبارت دیگر، ترتیب نوکلئوتیدها در RNA ترتیب اسیدهای آمینه در پروتئین را تعیین می‌کنند. اما RNA مولکولی است که بسیار جهش پیدا می‌کند، یعنی ترتیب نوکلئوتیدها در حین رونویسی شدن برای تکثیر ویروس تغییر می‌کنند.
از آنجایی که سارس-کوو-۲ با استفاده از سلول‌های بدن ما خودش را بارها و بارها تکثیر می‌کند، هر بار که از روی ژنوم یا RNA آن نسخه‌برداری می‌شود، ممکن است خطایی در این روند رخ دهد و RNA اندکی متفاوت به وجود آید که پروتئین‌های ویروسی اندکی متفاوت از روی آن ساخته میشوند. بسیاری از جهش‌ها یا به‌طور تصادفی یا به‌علت اینکه باعث آسیب دیدن بخشی از کارکردهای اصلی ویروس میشوند، از دست می‌روند و به جایی نمی‌رسند. فقط درصد اندکی از این جهش‌ها به ایجاد ویروس‌هایی می‌انجامند که به‌طور گسترده‌تری انتشار می‌یابند و دوام پیدا می‌کنند.
ویروس‌هایی که رمز ژنتیکشان از نوع RNA است، به سرعت تحول پیدا می‌کنند، حدود یک میلیون بار سریع‌تر از ژن‌های انسانی. اما کروناویروس جدید یا سارس-کوو-۲ نسبت به بقیه ویروس‌های دارای RNA ویروس‌ها بسیار آهسته‌تر تحول پیدا می‌کند: یعنی ۵بار کندتر از ویروس‌های آنفلوآنزا.
براساس داده‌های فعلی، به‌طور میانگین حدود ۲ جهش در ماه در کروناویروس جدید یا سارس-کوو۲- دوام پیدا می‌کند در نتیجه اشکالی از ویروس که هم‌اکنون در چرخش هستند فقط در ۱۵ جهش با نخستین گونه کروناویروس که در ووهان چین ظهور کرد، تفاوت دارند.
با توجه به این ژونوم این ویروس از حدود ۳۰۰۰۰ نوکلئوتید تشکیل شده است، این میزان جهش مقدار بسیار اندکی است. به‌عبارت دیگر گونه‌های کروناویروس جدید که اکنون در گردش هستند، تقریبا ۹۹. ۹۵ درصد با ویروس اصلی در ووهان مشابهت دارند. کروناویروس جدید (سارس کوو۲) به‌عنوان یک RNAویروس به کندی تحول پیدا می‌کند.
بنابراین سخن گفتن از «سویه‌ها»ی (strains) متعدد سارس- کوو-۲ گمراه‌کننده است، زیرا دانشمندان این عبارت را برای مواردی به‌کار می‌برند که ویروس تفاوت زیستی عمده‌ای پیدا کرده باشد. اما
اشکال متفاوت سارس-کوو-۲ بسیار شبیه به هم هستند و بهتر است آنها را گونه‌ها یا واریانت‌های ویروس بدانیم.
سرعت پایین جهش در کروناویروس خبر خوبی است: هرچه ویروس سریع‌تر تحول پیدا کند احتمال بیشتری وجود دارد که واکسن‌ها یا داروهایی که برای مقابله با آن ساخته شده‌اند، پس از مدتی بی‌تأثیر شوند.
اما آیا همین جهش‌های اندک باعث شده است که سارس-کوو-۲ به‌طور عمده‌ای تغییر کند؟ مثلا مرگبارتر یا واگیرتر شود؟ کارشناسان می‌گویند هم‌اکنون شواهدی وجود ندارد که سارس-کوو-۲ بیماری‌زاتر یا کشنده‌تر شده باشد (همچنین بیماری‌زایی یا کشندگی آن کاهش نیافته است).
درباره تأثیر جهش‌ها بر واگیری ویروس بحث‌های زیادی مطرح شده است که جهش D۶۱۴G – که بر پروتئین‌های به‌اصطلاح گل‌میخی سطح ویروس تأثیر می‌گذارد- باعث واگیرتر شدن سارس-کوو-۲ شده است.
پروتئین‌های گل‌میخی در سطح ویروس کرونا قرار دارند و تغییرات آنها اهمیت دارد زیرا این بخش از ویروس است که به گیرنده‌های سلول میزبان متصل می‌شود.
D۶۱۴G مخفف تغییر در موقعیت ۶۱۴ در پروتئین گل‌میخی است، به‌طوری که یک اسید آمینه از نوع «اسید آسپارتیک» (D) جایگزین یک اسید آمینه از نوع گلای‌سین (G) می‌شود (به‌عبارت دیگر D۶۱۴ شکل ابتدایی‌تر ویروس بود و G۱۶۴شکل بعدی آن است).
این جهش که احتمالا در ابتدا در چین رخ داد، در ماه فوریه در شیوع کرونا در شمال ایتالیا بیشتر و بیشتر ظهور پیدا کرد. شکل G۶۱۴ از آن به بعد در سراسر جهان گسترش یافته است و به‌گونه غالب کروناویروس جدید تبدیل شده است.
به‌نظر می‌رسد جهش D۶۱۴G باعث افزایش واگیری کروناویروس شده باشد، دست‌کم براساس یک بررسی در سلول‌های رشدیافته در آزمایشگاه چنین به‌نظر می‌رسد.
مقامات بهداشتی کشورهای گوناگون براساس این بررسی و بررسی‌های دیگر مدعی شده‌اند که شکل G۶۱۴ ممکن است ۱۰بار واگیرتر از گونه‌ای از ویروس باشد که برای نخستین‌بار در ووهان شناسایی شد.
اما برخی متخصصان همه‌گیرشناسی (اپیدمیولوژی) می‌گویند تعمیم‌دادن نتایج آزمایشگاهی درباره انتشار ویروس به انتشار ویروس در جمعیت واقعی چندان درست نیست.
آنها می‌گویند تداوم انتشار کروناویروس لزوما به‌علت واگیرتر شدن آن نیست، بلکه به این علت است که هنوز اغلب افراد نسبت به آن آسیب‌پذیر هستند، یعنی در برابر آن مصونیت ندارند و بنابراین ویروس هنوز می‌تواند به سادگی میزبان‌های جدید را پیدا کند.
تفاوت‌ها در میزان واگیری یا کشندگی کروناویروس در مناطق متفاوت جهان ممکن است به دلایل دیگری به جز تغییرات خود ویروس رخ دهند، ازجمله اینکه در یک کشور معین ویروس ابتدا وارد کدام منطقه شده است یا اینکه درمان بیماران چطور انجام شده و ویروس در میان جمعیت‌های آسیب‌پذیرتر انتشار یافته است یا نه.
نظر شما